(06/10/2010)
Theo nghiên cứu mới nhất của Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF) đưa ra kết luận rằng các nước có nền kinh tế phát triển cần phải cắt giảm thâm hụt ngân sách và tăng thuế để lấy lại nền tảng tài chính bền vững trong những năm tới.
Trong một phân tích về “Triển vọng kinh tế Thế Giới” (World Economic Outlook) của IMF phát hành cho thấy ban đầu việc cắt giảm tài chính công thường có tác động trái ngược trong ngắn hạn đối với các hoạt động kinh tế như: Sản lượng kinh tế thấp hơn và tỷ lệ thất nghiệp cao hơn. Tuy nhiên, việc cắt giảm tài chính này lại có lợi trong dài hạn do nợ chính phủ ít hơn có thể sẽ làm giảm lãi suất thực tế và gánh nặng trả lãi, điều đó cho phép chính phủ cắt giảm các loại thuế phi lý trong tương lai". Qua đó thúc đẩy đầu tư tư nhân, dẫn tới tăng sản lượng trong dài hạn.
Bài viết trích dẫn kết quả nghiên cứu của IMF về cắt giảm tài chính công và tác động của nó tới việc ra quyết định chính sách của các nước EU.
Nhận định của IMF về những tổn thất do cắt giảm tài chính công
Tại chương có tiêu đề "Liệu cắt giảm tài chính công có gây nhiều tổn thất không? Những ảnh hưởng kinh tế vĩ mô từ sự củng cố tài chính công", các tác giả cho rằng trong vòng hai năm cắt giảm thâm hụt ngân sách tương đương 1% GDP, thì nhu cầu nội địa – cụ thể là tiêu dùng và đầu tư – sẽ giảm khoảng 1%, và tỷ lệ thất nghiệp sẽ tăng khoảng 0,33%. Bên cạnh đó, GDP sẽ giảm 0,5% do xuất khẩu ròng – tức xuất khẩu trừ đi nhập khẩu - có xu hướng tăng khi thâm hụt ngân sách bị cắt giảm.
Tuy nhiên, có một số yếu tố có thể làm dịu đi những tác động trong ngắn hạn từ sự củng cố tài chính công. Khi sử dụng một loạt các số liệu mới, các tác giả chỉ ra rằng ngân hàng trung ương các nước thường cắt giảm lãi suất và giảm giá trị tiền tệ. Điều này giúp giảm nhẹ các tác động tiêu cực đối với sự tiêu thụ hàng hóa và đầu tư, và làm tăng xuất khẩu.
Ngoài ra, sự củng cố tài chính công sẽ ít tốn kém hơn khi thị trường có nhiều quan ngại về tính bền vững của tài chính. Cuối cùng, những việc củng cố mà được tiến hành dựa trên việc cắt giảm chi tiêu thì sẽ gây ra ít tổn thất hơn so với việc củng cố được tiến hành dựa trên việc tăng thuế, bởi vì ngân hàng trung ương các nước sẽ cắt giảm lãi suất nhiều hơn sau khi cắt giảm chi tiêu.
Căn cứ vào các nhận định trên của IMF, ngày 30/9, các nước thành viên Liên minh châu Âu (EU) đã nhóm họp và đưa ra cam kết thực hiện các biện pháp mới cắt giảm chi tiêu mạnh mẽ, bất chấp sự phản đối trong dân chúng và sự hỗn loạn kinh tế mới đây ở Tây Ban Nha và Ireland, cụ thể:
Bồ Đào Nha
Bồ Đào Nha cam kết giảm mức thâm hụt xuống còn một nửa vào năm 2011 so với mức bội chi của tài khoá 2009.
Các biện pháp chủ yếu tập trung vào khu vực nhà nước, trong đó lương trung bình giảm 5% đến 10% đối với người có thu nhập cao hơn; không tuyển thêm lao động; giảm trợ cấp cho các công ty, đóng cửa một số dịch vụ và công ty; giảm 20% kinh phí sử dụng phương tiện đi lại.
Để tăng thu nhập nhà nước, Lisbon sẽ tăng 2% thuế VAT đánh vào các dịch vụ tài chính và giảm phúc lợi từ thuế. Theo Thủ tướng Bồ Đào Nha, các biện pháp mới nhằm duy trì uy tín của nước này trên thế giới, bảo vệ nền kinh tế quốc gia và việc làm trong khu vực nhà nước.
Pháp
Chính phủ nước này sẽ hạn chế chi tiêu cho các dịch vụ dân sự và chấm dứt tình trạng trốn thuế, kết hợp với thúc đẩy tăng trưởng để tăng thu nhập nhà nước trong năm 2011.
Mục đích của kế hoạch này nhằm giảm thâm hụt ngân sách nhà nước từ 7,7% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) trong năm 2010 xuống 6% vào năm 2011. Đây là giai đoạn đầu trong kế hoạch dài hạn hơn giảm thâm hụt ngân sách xuống dưới mức trần 3% GDP theo quy định của EU vào năm 2013 và xuống 2% vào năm 2014.
Hy Lạp
Cơ quan nghiên cứu công nghiệp và kinh tế Hy Lạp (IOBE) chuẩn bị ba phương án ngắn và dài hạn để giúp Hy Lạp vượt qua những khó khăn kinh tế hiện nay.
Phương án thứ nhất đề cập việc thực hiện cam kết giữa Athens với EU và Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF) về nguyên tắc tài chính, kết hợp với các chính sách thúc đẩy phát triển nhằm giảm thâm hụt ngân sách nhà nước từ khoảng 7% năm 2011 xuống 5% vào năm 2012 và đạt mức tăng trưởng kinh tế từ 1,5-2,5% trong năm nay.
Phương án thứ hai tính đến việc từ bỏ cam kết về nguyên tắc tài chính hoặc tiếp tục thực hiện cam kết này nhưng không tiến hành những cải cách cơ cấu táo bạo.
Theo phương án thứ ba, chính phủ sẽ thực hiện các chính sách trong cam kết thứ nhất kết hợp với một chính sách táo bạo nhằm quản lý tốt hơn các tài sản của nhà nước. Với phương án ba, Athens có thể thanh toán được ngay phần nợ nhà nước cho các chủ nợ nước ngoài và tránh được nguy cơ vỡ nợ.
Bỉ
Tại cuộc họp ngày 30/9 ở Brussels, các bộ trưởng tài chính EU cũng đã nhất trí tất cả các nước trong khu vực cần "đi xa hơn" trong các kế hoạch "thắt lưng buộc bụng."
Ireland
Các bộ trưởng thống nhất lập trường cắt giảm chi tiêu sau khi Ireland cảnh báo những khoản nợ khổng lồ tại ngân hàng Anglo Irish Banh đã được quốc hữu hóa có thể đẩy nước này vào tình trạng vỡ nợ.
Dublin dự định rót 34,3 tỷ euro (46,6 tỷ USD), tương đương 1/5 GDP của nước này, để cứu Anglo Irish Banh. Gói bảo lãnh này, nếu được thực hiện, sẽ đẩy thâm hụt ngân sách của Ireland lên 32% GDP, mức lớn nhất kể từ khi khu vực đồng euro được thiết lập năm 1999, và đẩy nợ nhà nước của Ireland lên 98,6% GDP trong năm nay so với 64% cuối năm 2009.
Tây Ban Nha
Nước có quy mô nền kinh tế và tài chính lớn hơn Hy Lạp, công bố kế hoạch cắt giảm chi tiêu 50 tỷ euro trong 3 năm tới.
Đức
Nền kinh tế hùng mạnh nhất EU cũng tuyên bố sẽ cắt giảm chi tiêu ngân sách 80 tỷ EUR trong vòng 4 năm tới
Mỹ Hương (tổng hợp)
